Wat is beeldende therapie?
Beeldende therapie is een vorm van psychotherapie waarbij je jezelf uitdrukt door beelden te maken. Beeldend therapeuten zijn geschoold in psychologie, kunst en het therapeutisch en methodisch inzetten van kunstzinnige materialen zoals klei, potlood en verf.
"Schieten woorden je te kort, of loopt je vast omdat je jouw problemen juist zo goed kunt verwoorden? Beeldende therapie brengt je snel tot de kern van wat jou bezig houdt en biedt je oplossingen. De kracht is dat, zonder direct te hoeven praten, je zicht krijgt op de uitdagingen die je op het moment ervaart. Door het maken van beelden met materialen als potloden en klei zie je letterlijk voor je wat het is dat je lastig vindt. Al tijdens het werken merk je dat. Samen gaan we werken aan het omgaan met die uitdagingen via het materiaal en het beeld, totdat het je niet langer nadelig beïnvloedt. Welkom! - Margé
Beeldende therapie wordt ook wel non-verbale therapie genoemd omdat het geen praat maar een doe therapie is. Je gaat aan de slag met verf, klei, potloden of steen en in de lijnen, vormen en kleuren van jouw tekening, schildering, collage of klei werkstuk zie je wat je van binnen ervaart. Dit maakt beeldende therapie geschikt voor iedereen: kunstenaar, it'er, ingenieur en bouwvakker, jong en oud.
Binnen vaktherapie (waar beeldende therapie er één van is) wordt de mens niet als diagnose, bv trauma of depressie, gezien maar als een mens die meer of minder in balans is in denken, voelen en handelen. In de beeldende therapie werk je niet vanuit het denken en praten maar vanuit het handelen, het doen. Je werkt met je lijf en je zintuigen: klei is koud, krijt is zacht. Dit brengt je in het moment, uit je hoofd en rechtstreekst naar het grootste, onbewuste deel van je hersenen en zenuwstelsel: daar waar de meeste ervaringen en herinneringen worden opgeslagen. In het lijf. Werken met materialen kalmeert je zenuwstelsel en stelt gerust. Daardoor is het makkelijker om voorbij gedachten, gewoonten en overtuigingen te gaan en bij je authentieke zelf komen.
In de beeldende therapie werken we eraan om denken, voelen en handelen weer op één lijn te krijgen. Hoe je met de materialen werkt laten een stukje van jezelf zien. Een gewenste verandering, bv het anders omgaan met vermoeidheid, komt zo van binnen uit jezelf. Het is authentiek omdat het niet alleen bedacht maar ook doorvoelt is en ervaren in het lijf. Omdat je zélf vormgeeft wat je ervaart krijg je snel zicht op wat je werkelijk bezig houdt - en dat is misschien niet wat je dénkt wat je bezig houdt maar is wel oorzaak van je disbalans.
Ieder mens is uniek en uit zich precies zoals zij of hij zelf is op dat moment. Eerst in het beeld en daarna volgt, van nature, het dagelijkse leven. De verandering vindt van binnenuit plaats. Zo kun je weer door. Sterker, completer.
Is het iets voor mij?
Vind je het fijn om te tekenen, schilderen, boetseren, collages maken, foto's, te doedelen tijdens werkoverleg? Krijg je graag meer inzicht in jezelf? Dan: ja!
Maar je hoeft echt geen kunstenaar te zijn, ervaring te hebben met beeldend werken of 'kunnen tekenen'. Een onderzoekende houding naar jezelf toe en het willen proberen te werken met potlood, hout of steen is alles wat er nodig is. En zelfs als je geen affiniteit hebt met kunst of beeldend werken maar wel de wil hebt om uit te proberen wat het je kan brengen, dan is beeldende therapie iets voor jou. Veel mensen voelen zich soms niet lekker in hun vel zitten. Onzekerheid, moeite hebben met slapen, onrust in het hoofd of pijntjes in het lijf, vermoeidheid, angstig of verdrietig zijn komen veel voor. Beeldende therapie kan jou uitkomst bieden en je helpen op een rijtje te zetten wat het is dat je dwars zit.
Bij De Witte Berk krijg je individuele begeleiding in de therapie. Ik ben getraind in trauma sensitief handelen. De workshops zijn in kleine groepen zodat ik voldoende aandacht voor iedereen heb, en het een rustige, veilige plek is. Mijn cliënten zijn vrouwen en mannen tussen de 18 - 90 jaar.
Wat gaan we doen?
Beeldende therapie begint met een kennismakingsgesprek op de praktijk, in het gezellige zithoekje met een kopje koffie of thee. Het is handig om te weten of wij een 'klik' hebben want de kans van het bereiken van je doelen is dan veel groter. Aan de hand van het gesprek, als de klik er is, schrijf ik een behandelplan waarin je doelen staan beschreven, aangevuld met beeldende therapiedoelen en een duidelijke plan van aanpak. Wanneer je hiermee ermee akkoord bent, gaan we aan de slag.
Een sessie duurt ongeveer 90 minuten. We beginnen met een kopje thee of koffie in het zithoekje, daarna gaan we aan het werk. We werken met potlood, krijt of verf maar ook met speksteen en andere natuurlijke materialen als wol, hout en klei. Het kan een opdracht zijn, waar je zelf invulling aan geeft of het is vrij werken en je maakt zelf een werkstuk. We kunnen samen werken. De keuze is afhankelijk van je doelen en hulpvraag. Ik begeleid je in dat proces. Het beeld dat ontstaat is een uniek beeld dat helemaal bij jou past. Het hoeft niet mooi te zijn, of lelijk wat dat betreft, het is precies 'jij' en dat zegt jou iets. Samen ontdekken we wat dat is en hoe het jou kan helpen.
Om een duidelijk beeld te krijgen van je hulpvraag werken we 3 sessies met elkaar. Na de eerste fase schrijf ik een evaluatieverslag. Jij neemt dit door en we bespreken het. We bespreken of je doorgaat of dat we de therapie afronden. Zo houd je overzicht over je eigen proces.
Iedere opvolgende fase van de behandeling duurt 3-5 sessies. Als we de therapie afronden maak je een eindwerkstuk, bekijken we je werken en evalueren je proces. Je krijgt een evaluatieverslag.
Meestal duurt een beeldende therapieproces 3 fasen van in totaal 9-12 sessies. We maken hier duidelijke afspraken over.
Door de duidelijke verslaglegging ben je ten alle tijde op de hoogte van de gestelde doelen, mijn bevindingen in je therapieproces en de keuzes die genomen worden. Zo houd je overzicht en controle over jouw eigen proces. Als therapeut documenteer ik mijn gefundeerde interventies, jij bent eigenaar van je proces.
Hoe gaan we het doen?
Ik werk naar het analoge procesmodel van Smeijsters en met wetenschappelijk onderzoek uit de neuropsychologie. Inzicht in de werking van de hersenen en het zenuwstelstel verklaren waarom beeldende therapie werkt.
Bij spanningen vallen de hogere hersenen, waar de cognitieve en verbale functies zitten, ook wel het 'menselijk brein' genoemd, uit ten bate van overleven. Daarom is het vaak moeilijk om precies terug te halen wat er is gebeurd of hoe je voelt. In de beeldende therapie werk je met je zintuigen, je 'lagere hersenen'. Je kunt je vast voorstellen dat klei, pastelkrijt of verf heel verschillend aanvoelen. Je zintuigen zijn de directe lijn naar het zenuwstelsel. Daar liggen de herinneringen en ervaringen opgeslagen die je dwars zitten maar waar je niet goed bij kan.
We beginnen een sessie daarom altijd met een ontspanningsoefening zoals het tekenen van een lemniscaat, even bewegen, luisteren naar muziek of een meditatie waarbij je in alle rust let op je ademhaling. Dit zorgt ervoor dat je ontspant. Dit is de eerste, essentiele stap om te gaan werken aan dat wat je dwars zit. Als spanningen afnemen kun je weer gebruik maken van je cognitieve en verbale hersenen.
Als we vervolgens gaan beeldend werken kan dat aan de hand van een opdracht zijn of door vrij te werken - afhankelijk van de doelen die je hebt opgesteld en het behandelplan dat we hebben gemaakt. De beelden die je maakt kunnen alle vormen aannemen: van abstract tot realistisch, im- of expressionistisch. Het gaat niet om mooi of goed maar om het uitdrukken van wat je ervaart. Het materiaal en de opdracht kan prettig voor je zijn, uitdagend of juist 'op het randje' voelen. In een veilige setting spanning ervaren helpt je om 'erbij te blijven' zodat je de woorden kunt vinden om erover te praten. Je krijgt inzicht en hebt de spanning verdragen. Dit biedt de mogelijkheid tot het geven van een plek, en de ruimte voor nieuwe mogelijkheden.